باسمه تعالي
آیین نامه نظارت و ارزيابي كتب دروس معارف اسلامي
مقدمه:
بر اساس بند 9 از ماده 3 اساسنامه نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها و مصوبات جلسات 324 – 322 شوراي عالي انقلاب فرهنگي و عنايت ويژه به جايگاه ارزشي گروههاي معارف اسلامي در دانشگاهها، نظارت بر کیفیت و حسن اجرای دروس معارف اسلامی بر عهده نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها میباشد.
تدوین دقیق شاخص ها و معیارها جهت تالیف کتاب ، نیازمند انتخاب معیارهای سنجش محتوا و دقت لازم در ارزیابی آثار می باشد . لذا با سرلوحه قرار دادن رويكرد “تربیت دینی در تراز انقلاب اسلامی” در صدد تدوین معیارهای سنجش محتوا جهت تاثیرگذاری در رفتار و نگرش مخاطب دانشگاهی می باشیم .
ماده 1) تعاریف و اصطلاحات
نهاد : نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها
معاونت: معاونت آموزشي و پژوهشي استادان و دروس معارف اسلامي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها
كميسيون تخصصي محتوا و متن دروس معارف اسلامي: يكي از كميسيون هاي تخصصي ذيل شورای معارف، جهت بررسي عناوين و سرفصلهاي دروس معارف اسلامي بر اساس آيين نامه اجرايي شوراي معارف اسلامي نهاد
مديريت : مديريت امور دروس معارف اسلامي
آثار و کتب معارفي:تاليفات مربوط به دروس معارف اسلامي به جهت تدريس يا كمك درسي آموزشي
كميته معارف استاني و کمیته های معارف دانشگاه های تهران : كميته هاي معارف استاني متولی اصلی نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در سطح استانها و در تهران به تفکیک در مراکز 7 گانه: دانشگاه های وزارت علوم(دانشگاه تهران) ،وزارت بهداشت(علوم پزشكي تهران)، دانشگاه آزاد(آزاد مركزي) ،پیام نور(مركزي)، فرهنگیان(مركزي)، فنی حرفه ای(مركزي)،جامع علمی کاربردی(مركزي) ، به شرح آيين نامه جذب استادان معارف اسلامي،مي باشند.
كارگروه علمي دروس معارف اسلامي استان:اين كارگروه ذيل كميته معارف استان تعريف مي گردد و وظيفه اصلي آن نظارت بر محتوا و متن دروس معارف اسلامي در استان مي باشد.
كارگروه هاي علمي دروس معارف ذيل دانشگاه معارف:
كارگروه هاي علمي دروس معارف ذيل معاونت پژوهشي دانشگاه معارف در 5 گرايش دروس معارف،كه داراي شان علمي بوده و به منظور ارزيابي علمي پروپوزالها و متون پيشنهادي اساتيد جهت تاليف كتب فعاليت مي نمايند.
اداره گروه هاي علمي و كميته هاي تخصصي: این اداره زیر مجموعه مدیریت امور دروس معارف در معاونت آموزشي و پژوهشي می باشد و محور اصلی فعالیت آن ؛ راهبری محتوایی متن دروس معارف و ارزیابی آثار معارفي و تحقق اجرای برنامههای نظارت و ارزیابی میباشند.
ماده 2) راهبردها
- راهبرد 17 از راهبردهای نظام
آموزشي (سند دانشگاه اسلامي)
- اصلاح و تکمیل نظام نظارت و ارزيابي مستمر متون و برنامه ها ی آموزشی متناسب با آموز ه هاي اسلامی
ماده 3)اهداف كلي
- شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و چالشهاي آثار اساتيد معارف
- ارتقاء کیفیت مؤلفههای آثار اساتيد معارف
- تقويت زمينههاي تصمیمگیری و سیاستگذاری در آثار معارفي
- تعميق و اشاعه فرهنگ ارزشیابی و تضمین کیفیت در دروس معارف
- تقويت زمینههاي پاسخگویی متوليان دروس معارف
- ترويج كتب مناسب براي تدريس و جلوگيري از تدريس كتب و درسنامه هاي ضعيف
- توسعه فرهنگ مشاركت حداكثري اساتيد معارف صاحب قلم در تدوين متون درسي
- ايجاد يك ساز و كار منظم جهت ارزيابي محتواهاي اساتيد معارف
ماده4) مراحل ارزیابی
الف- فرایند ارزیابی و چاپ متن های درسی غير تراز
- ارجاع کلیه آثار استادان در استان ها به كارگروه علمي دروس معارف اسلامي استان
- ارزیابی اولیّه به سفارش كارگروه علمي دروس معارف اسلامي استان توسط دو ارزياب هيات علمي با سابقه داراي حداقل 2 مقاله علمي پژوهشي در گرايش مرتبط براساس فرم های ارزیابی(پیوست 1)، صورت می پذیرد.
- چنانچه نمره ارزیابی متن مزبور کمتر از 60درصد نمره فرمهاي ارزيابي شود، این متن به ستاد ارجاع نخواهد شد و جهت اصلاحات لازم به استاد مولف ارجاع می گردد.
- چنانچه نمره ارزیابی متن مزبور بيشتر از 60 درصد باشد بعد از تایید درکارگروه علمی استان توسط رئيس كارگروه علمي دروس معارف اسلامي استان(معاون آموزش و پژوهش استان) و با هماهنگي با رئيس كميته معارف استان جهت تكميل مراحل ارزشيابي به ستاد ارسال مي گردد
- 5. تكميل فرايند بررسي متن درسي توسط اداره كارگروه هاي علمي مديريت با همكاري معاونت پژوهشي دانشگاه معارف صورت مي پذيرد.
- مدیریت، متن ارسالی از استان را جهت ارزیابی نهایی توسط دو ارزیاب به کارگروه های علمی دانشگاه معارف ارسال می نماید.
- پس از بررسي مجدد اگر نمره ارزيابي بالاي 80 درصد بود توسط مديريت در كميسيون تخصصي محتوا و متن مطرح و در صورت موافقت توسط نشر معارف به عنوان كتاب درسي چاپ مي گردد.
- در صورتي كه نمره ارزيابي بين 70 و 80 باشد پس از موافقت کمیسیون تخصصی متن توسط نشر معارف به عنوان كتاب كمك درسي چاپ مي گردد.
تبصره : چاپ این کتب(درسي و كمك درسي) فقط توسط نشر معارف مجاز می باشد.
ب- ارزيابي درسنامه[1]
درسنامه توسط كارگروه علمي دروس معارف اسلامي استان توسط دو ارزياب كارشناسي مي گردد:
1- متن هایی که نمره ارزیابی آنها بالاتر از حداقل 70 درصد فرم های ارزیابی قرار گیرد، متن مزبور بعد از تایید کارگروه علمی در استان داراي مجوز تدريس مي باشد.
تبصره:درسنامه های مورد تایید فقط در همان دانشگاه توسط مولف مجوز تدریس خواهد داشت.
2- متن هایی که نمره ارزیابی آنها بالاتر از 80 درصد نمرات کل شاخص های ارزیابی علمی و شکلی باشد فايل اين درسنامه ها جهت تشويق به مديريت ارسال مي گردد.
3-درسنامه های با نمره بالاتر از 80 درصد پس از دو ترم تدریس و تایید در ستاد قابلیت انتشار جهت تدریس در استان توسط اساتید دیگر را خواهد داشت.
تبصره:تعداد جلسات درسي در درسنامه مي بايست متناسب با سرفصل هاي مصوب دروس معارف اسلامي باشد.
ماده 5)هزينه ارزيابي
جهت ارزيابي كتب مبلغ 200 هزار تومان و ارزيابي درسنامه ها مبلغ 100 هزارتومان توسط استاد متقاضي به حساب نهاد استاني واريز مي گردد.
ماده 6):زمان بررسي
مدت زمان بررسي و اعلام نظر آثار ارسالي به كارگروه علمي در استان حداكثر 30 روز مي باشد.
تهيه شده توسط: مديريت امور دروس معارف اسلامي
معاونت آموزشي استادان و دروس معارف اسلامي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها
پيوست 1
باسمه تعالی
کاربرگ ارزشيابي و امتیاز دهی اثر نویسندگان (درسي)
شاخصهاي عمومي : (الف) عامل علمي * (ب) عامل شكلي
(الف) عامل علمي
رديف | شاخص | ضريب | خيلي ضعيف0 | ضعيف1 | متوسط2 | خوب3 | عالي4 |
تناسب مطالب ارایهشده با سرفصلها و پرهيز از پراكندهگويي | 1 | ||||||
بحث از تمامي سرفصلها | 2 | ||||||
جامعيت محتواء نسبت به موضوع موردبحث | 3 | ||||||
تناسب محتواي متن با هدفهای ارایهشده | 2 | ||||||
تناسب محتواي متن با سطح علمي و نيازهاي فكري دانشجويان | 3 | ||||||
نوآوري و خلاقيت در تهيه و تدوين متن آموزشي | 4 | ||||||
برخورداري متن از تازههاي علمي به روز بودن مطالب و توجه به شبهات | 4 | ||||||
توجه به اصول و مسلمات هر علم و رعايت آنها | 2 | ||||||
استفاده از منابع متعدد و دست اول | 3 | ||||||
توجه به چگونگي طرح مباحث حساس | 2 | ||||||
11 | مستدل بودن مطالب | 3 | |||||
12 | توجه به فضای فکری و دریافت های حاکم برجوانان | 3 | |||||
13 | استفاده از آيات، روايات و اصطلاحات همراه با تعريف و ترجمه آنها | 6 | |||||
14 | توجه به چشم انداز «تربیت دینی در تراز انقلاب اسلامی» | 4 | |||||
مجموع امتيازات: ……….. از ….. |
(ب) عامل شكلي
رديف | شاخص | ضريب | خيلي ضعيف 0 | ضعيف 1 | متوسط 2 | خوب 3 | عالي 4 |
وجود مقدمه مناسب و فهرست مطالب در ابتدا | 1 | ||||||
پيوستگي، انسجام و نظم منطقي بين فصول | 2 | ||||||
دقت در ذكر مأخذ در پانوشت و فهرست منابع در انتها | 2 | ||||||
دستهبندي مطالب به جهت انتقال سريع و آسان به مخاطب | 3 | ||||||
رعايت اخلاق نويسندگي (امانت در نقل و دوري از غرضورزي در نقد) | 2 | ||||||
رعايت نكات دستوري، نگارشي، ويرايشي و … | 3 | ||||||
روان بودن متن (دوري از پيچيدگيهاي لفظي و محتوايي) | 3 | ||||||
اجتناب از قلمفرسايي، و تطويل در نوشتار | 3 | ||||||
توازن حجم مطالب محتوا در فصول و بخش ها | 3 | ||||||
مجموع امتيازات: ………..از …. |
نام خانوادگی و نام ارزیاب : ……………………………………………. محل خدمت : ………………………………………….
شماره همراه : ………………………………………….. تاریخ ارزیابی : …………………………….. با احترام؛ امضاء
پيوست2
فرم درخواست ارزشیابی كتب معارفی
باسمه تعالي درخواست ارزشيابی کتاب/درسنامه رياست محترم كارگروه علمي دروس معارف اسلامي استان سلام عليكم احتراما خواهشمند است نسبت به بررسي و ارزيابي متن پيوست در گرايش ………………… درس ………………………. دستور اقدام فرماييد . نام ……………………….. نام خانوادگي:……………………….. نام اثر : …………………….. استان : ………………………دانشگاه …………………………….. امضاء مولف: |
باسمه تعالي مديرمحترم امور دروس معارف سلام عليكم احتراما متن پيوست در كارگروه علمي استان مورد بررسي قرار گرفت و امتياز ….. را كسب نمود لذا خواهشمند است نسبت به بررسي و تكميل ارزيابي دستورات لازم را مبذول فرماييد. کتاب ……………………. گرايش………………………. درس …………………………… مولف …………………………… دانشگاه محل تدريس ………………………. تلفن تماس……………………………. مقدار امتياز:…………. امضاء رييسكارگروه علمي دروس معارف اسلامي استان |
[1] – تعريف درسنامه: محتوايي است كه استاد طبق يكي از سرفصلهاي مصوب دروس معارف اسلامي تاليف مي نمايد و داراي كليه استانداردهاي كتاب درسي مي باشد و شامل اجزاء ذیل می باشد: مقدمه ، متن آموزشي براي يك موضوع در يك جلسه درسي، خلاصه و چكيده درس در چند سطر،تعدادي سوال و آزمون از درسنامه،ارجاعات و منابع مشخص دست اول .به عنوان مثال:استاد مي تواند به جاي سرفصل انسان و ايمان در درس انديشه اسلامي درسنامه خود را بعد از تاييد مراجع حقوقي تدريس نمايد.